شرح حال مقداد

ابومعبد مقداد بن الاسود ، اسم پدرش عمرو بَهْرائى است و چون اسود بن عبدیغوث او را تبنّى نموده معروف به مقداد بن الاسود شده است. آن بزرگوار قدیم الإسلام و از خواصّ اصحاب سیّد اَنام و یکى از ارکان اربعه و بسیار عظیم القدر و شریف المنزله است؛ دیندارى و شجاعت او از آن افزون است که به تحریر آید سُنّى و شیعه در فضیلت و جلالت او همداستانند. از حضرت رسول(صلى الله علیه و آله) روایت کرده اند که فرمود خداوند تعالى مرا به محبّت چهار تن امر فرموده و فرموده که ایشان را دوست بدارم، گفتند: ایشان کیستند؟ فرمود: على(علیه السلام) و مقداد و سلمان و ابوذر رضوان اللَّه علیهم اجمعین. و ضُباعة بنت زبیربن عبدالمطّلب که دختر عموى رسول خدا باشد زوجه او بوده و در جمیع غزوات در خدمت رسول خدا(صلى الله علیه و آله) مجاهده کرده و او یکى از آن چهار نفر است که بهشت مشتاق ایشان است  و اخبار در فضیلت او زیاده از آن است که در اینجا ذکر شود و کافى است در این باب آن حدیثى که شیخ کَشّى از امام محمّد باقر(علیه السلام) روایت کرده که فرمود:

«اِرتَدَّ النّاسُ اِلاّ ثَلاثَ نَفَرٍ سَلْمانُ وَ اَبُوذَر وَالْمِقْدادُ، قالَ فَقُلْتُ عَمّار؟ قالَ کانَ حاصَ حَیْصَةً ثُمّ رَجَعَ ثُمّ قالَ اِنْ اَرَدْتَ الذی لَمْ یَشُکَّ وَلمْ یَدْخُلْهُ شَىٌ فَالمِقدادُ»؛
یعنى حضرت امام محمّد باقر (علیه السلام) فرمود که مردم مرتد شدند مگر سه نفر که آن سلمان و ابوذر و مقداد است، پس راوى پرسید که آیا عمّار بن یاسر با ظهور محبّت او نسبت به اهل البیت (علیهم السلام) در این چند کس داخل نبود؟ حضرت فرمود که اندک میلى و تردّدى در او ظاهر شد بعد از آن رجوع به حق نمود؛ آنگاه فرمود که اگر خواهى آن کسى را که هیچ شکّى براى او حاصل نشد پس بدان که او مقداد است و در خبر است که دل مقدّس او مانند پاره آهن بود از محکمى.
وَعَنْ کِتاب «الاِخْتِصاص» عَنْ اَبى عَبْدِاللَّهِ(علیه السلام) قالَ إِنَّما مَنْزِلَةُ الْمِقْدادِ بْنِ الاَسْوَدِ فى هذِهِ الاُمَّةِ کَمَنْزلَةِ اَلِف فِى الْقُرْآنِ لا یَلْزَقُ بِها شَىٌ.[جایگاه مقداد در این امّت مانند جایگاه الف در قرآن است که حرف دیگر به آن نمى چسبد]
در سنه 33 در «جُرْف» که یک فرسخى مدینه است وفات کرد. پس جنازه او را حمل کردند و در بقیع دفن نمودند و قبرى که در شهر «وان» به وى نسبت دهند واقعیّت ندارد بلى محتمل است که قبر فاضل مقداد سیورى یا قبر یکى از مشایخ عرب باشد.
[پسر مقداد دشمن على (علیه السلام) بود]
و از غرائب آن است که مقداد با این جلالت شأن پسرش معبد نااهل اتّفاق افتاد و در حَرْب جَمَل به همراهى لشکر عایشه بود و کشته شد و چون امیرالمؤمنین(علیه السلام) بر کشتگان عبور فرمود به معبد که گذشت فرمود: خدا رحمت کند پدر این را که اگر او زنده بود رأیش اَحْسَن از رأى این بود. عمّار یاسر در خدمت آن جناب بود عرضه داشت که الحمد للَّه خدا معبد را کیفر داد و به خاک هلاکش انداخت به خدا قسم یا امیرالمؤمنین که من باک در کشتن کسى که از حق عدول کند از هیچ پدر و پسرى ندارم، حضرت فرمود: خدا رحمت کند ترا و جزاى خیر دهد.

منبع:نام کتاب: منتهی الآمال(جلد اول)
تالیف: شیخ عباس قمی(ره)
محقق: صادق حسن زاده