و از آنچه سزاوار است بعمل آوردن آن در وقت خواب کردن سرمه در چشم کشیدن است، به تحقیق که روایت شده است که حضرت رسالت (صلی الله علیه و آله) هر گاه که اراده در آمدن به جامه خواب می نموده اند سرمه در چشم مبارک می کشیده اند.
و روایت شده است از امام بحق ناطق امام جعفر صادق (علیه السلام) که آنحضرت فرموده اند: من اصابه ضعف فی بصره فلیکتحل سبع مراود عند منامه من الاثمد اربعة فی الیمنی و ثلاثة فی الیسری.
خلاصه کلام بلاغت انتظام امام (علیه السلام) آنکه: هر کس را ضعفی در چشم بهم رسد باید که در وقت خواب کردن هفت میل سرمه به چشم خود کشد، چهار در چشم راست و سه در چشم چپ.
و هم از آنحضرت روایت شده است که فرموده اند: الکحل عند النوم امان من الماء الذی ینزل فی العین؛ یعنی: سرمه در چشم کشیدن در وقت خواب کردن سبب امان است از آبی که در چشم نازل می شود.
و روایت شده است که در وقت سرمه کشیدن این دعا باید خواند:
اللهم انی اسألک بحق محمد و آل محمد، ان تصلی علی محمد و آل محمد و ان تجعل النور فی بصری و البصیرة فی دینی و الیقین فی قلبی و الاخلاص فی عملی و السلامة فی نفسی و السعة فی رزقی و الشکر لک ابدا ما ابقیتنی.
منبع:
پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) فرمود:
از پرخوری بپرهیزید که بدن را تباه می کند و بیماری می آورد و مایه سستی و تنبلی در عبادت است.
اصبغ بن نباته گفت:
شنیدم امیرالمؤمنین (علیه السلام) به فرزندش حسن (علیه السلام) می فرمود:
پسرم: چهار سخن به تو بیاموزم که با آن از طب بی نیاز شوی؟ گفت: آری ای پدر.
فرمود: بر طعام ننشین مگر این که گرسنه باشی، و از طعام برنخیز مگر این که
هنوز اشتهای آن داشته باشی، و (غذا را) نیک بجو، و چون خواستی بخوابی به
آبریز رو. اگر این سخنان را به کار بندی از طب بی نیاز شوی.
به او (علیه السلام) گفته شد:
گویا در قرآن جز طب هر گونه علمی هست؟
فرمود: بدانید که در قرآن آیه ای است که همه طب را در خور گرد آورده است
کلُوا وَ اشرَبُوا وَ لا تُسرِفُوا بخورید و بیاشامید ولی اسراف
نکنید.
-زر بن حبیش، که خداوند از پدر و فرزند، هر دو خشنود باد،
گفت: امیرالمومنین (علیه السلام) فرمود: چهار سخن در طب است که اگر بقراط
یا جالینوس می خواستند آنها را بگویند پیش از آن صد برگ مقدمه می چیدند، آن
گاه با آن سخنان زینتش می بخشیدند. آن سخنان عبارتند از:
- از آغاز سرما بپرهیزید و در پایان با آن رو به رو شوید؛
- که سرما، کاری را که با درختان می کند، با بدنها می کند؛
- اول آن می سوزاند.
- و آخر آن می رویاند.
و فرمود:
بقایی که در کار نیست. ولی هر کس بقا می خواهد، صبحانه را زود و شام را دیر بخورد، و با زنان کم همبستر شود، و جامه را سبک کند.
گفته شد: ای ولی خدا، سبک کردن جامه چیست؟
فرمود: وام. (وام دار نباشد، و اگر دارد آن را سبک کند.)
- و پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) فرمود:
هر کس در آغاز سال بیست و یک بار در آب فرو رود، بیماریی در آن سال به او نرسد و مگر این که بیماری مرگ باشد.
و فرمود:
طعام خود را با ذکر خدا و نماز هضم کنید، و پس از آن نخوابید که دلهایتان سخت می شود.
و فرمود:
روزه بگیرید تا تندرست شوید.
و فرمود:
به علاوه به سفر بروید تا تندرست شوید و غنیمت یابید.
- و امام زین العابدین (علیه السلام) فرمود:
حج و عمره گزارید تا تندرست شوید و روزی هایتان فراخ گردد و ایمانتان درست شود و بار و خرجی مردم و نانخوران خود را کفایت کنید.
- و امیرالمؤمنین (علیه السلام)، فرمود:
شب خیزی یا (نماز شب) تندرستی بخش است.
- و پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) فرمود:
به شب خیزی (نماز شب) پایبند باشید که آن شیوه صالحان پیش از شما بوده
است. و برخاستن در شب تقرب جستن به خداوند است، و گناهان را پاک می کند، و
از بدیها و زشتی ها باز می دارد، و درد و رنجوری را از بدن می راند.
- و امام صادق (علیه السلام) فرمود:
نماز شب روی را زیبا و خلق را نیکو و بوی را خوش می سازد، و روزی را
فراوان و ریزان می کند و دین را ادا می کند، و غم را می برد، و دیدگان را
جلا می بخشد. و به نماز شب پایبند باشید که آن سنت پیامبر شماست، و دور
کننده بیماری از تن های شماست.
- روایت است که،
مرد چون برخیزد و به نماز شب ایستد، خوش نفس به صبح درآید، و اگر تا صبح بخوابد، سنگین و سست به صبح درآید.
- امیرالمؤمنین (علیه السلام) فرمود:
معده، خانه بیماری هاست و پرهیز کردن، اصل هر دوا (و نخستین آنهاست) و هر
بدن را آن ده که بدان خو کرده است. با پرخوری سلامتی در میان نیست، و هیچ
مرضی رنج آورتر از کم خردی نیست.
- روایت است که،
هر کس طعامش اندک شود، تندرست شود و قلبش صفا یابد، و هر کس طعامش بسیار شود، بدنش رنجور گردد و قلبش سخت شود.
- و امام صادق (علیه السلام) فرمود:
خدای تعالی به موسی بن عمران (علیه السلام) وحی کرد که، می دانی برای چه تو را از میان خلقم برگزیدم و برای سخن گفتن ویژه کردم؟
گفت: نه پروردگارا.
خدای عزوجل به او وحی کرد: من زمین را نگریستم کسی را در فروتنی برتر از
تو نیافتم. موسی به سجده افتاده و گونه هایش را به تذلل و خواری برای
پروردگارش به خاک سایید.
خدای تعالی به او وحی کرد که، سر بردار و
دستهایت را به سجده گاهت سای و روی و هر جای دیگر بدنت که می رسد مال، که
من تو را از هر درد و بیماری در امان داشتم.
- و از ایشان (علیه السلام) روایت است که فرمودند:
ناخنهایت را بچین و از انگشت کوچک دست چپ شروع به انگشت کوچک دست راست ختم
کن. و آبخور سبیلت را هر زمانی که خواستی بگیر و بگو: بِسْمِ اللَّهِ وَ
بِاللَّه وَ عَلَی مِلَّةِ رَسُولِ اللَّهِ که هر کس چنین کند، خداوند
در ازای هر ناخن چیده و هر موی بریده ثواب آزاد کردن بنده ای را بنویسد،
بیمار نشود مگر بیماریی که در آن بمیرد.
- و امام صادق (علیه السلام) فرمود:
چیدن ناخنها روز جمعه، از جذام و برص و کوری ایمنی می بخشد، و اگر ناخنها به چیدن نرسیده اند، آنها را اندکی بسای.
- و پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) فرمود:
هر مسلمانی که چهل سال در اسلام عمر کند، خداوند سه گونه بلا را که جذام و پیسی و جنون باشند، از او بگرداند.
- و امام صادق (علیه السلام) فرمود:
سرمه کشیدن به هنگام خواب امان از آب چشم است.
- و فرمود:
مرد چون روزه بگیرد و چشمهایش از جا بروند و چون با شیرینی روزه گشاید و به جای خود بازگردند.
- و فرمود:
روزه گشودن، با آب، گناهان دل را می شوید.
- و فرمود:
روزه داری که در آغاز روزه خود را با بوی خوش، خوشبو کند، عقلش را از دست ندهد.
- رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) فرمود:
اگر پنج چیز را دیدید از آنها به خدا پناه ببرید:
اگر زشتکاری، آن گونه که فاش مرتکب آن شوند، در میان مردمی آشکار گردید، و
در میان آنها طاعون و دردهایی را که در گذشتگان ایشان نبود، آشکار می شود.
و اگر پیمانه و ترازو را کم و سبک گیرند، به خشکسالی و تنگی معیشت و ستم
سلطان گرفتار شوند.
و چون زکات ندهند، از باران آسمان محروم گردند، و اگر چهارپایان نبودند برای ایشان هرگز بارانی نمی بارید.
و اگر پیمان خدا و پیمان رسولش (صلی الله علیه و آله و سلم) را شکنند،
خداوند دشمنشان را بر ایشان سلطه دهد و برخی نعمتها را که دارند از آنان
گرفته شود.
و اگر به غیر آن چه خدای سبحان نازل کرده است حکم کنند، خداوند درشتی و درگیری را میان خودشان درافکند.
- و فرمود:
وقتی چهار چیز برای طعام جمع شد و کامل می شود:
حلال باشد، دستهای زیادی در آن برود، با نام خدا شروع شود و با حمد خدا پایان یابد.
- امیرالمؤمنین (علیه السلام) فرمود:
هیچ گاه طعام برای من سنگین و ناگوار نشد.
گفته شد: چگونه ای ولی خدا؟
فرمود: هر لقمه که به سوی دهانم بردم با آن نام خدای سبحان آوردم.
- و امام صادق (علیه السلام) فرمود:
دراز کشیدن پس از سیری، بدن را فربه و غذا را هضم می کند و بیماری را بیرون می برد.
- و فرمود:
شستن سر با ختمی امان از سر درد و دوری از فقر است، و سر را از شوره پاک می کند.
- روایت است که، چیزی را که زیانش را می دانی مخور.
و هوی و هوست را بر راحتی بدنت رجحان مده.
پرهیز کردن، میانه روی در همه چیز است.
و اصل طب خودداری کردن است؛ و آن، نگاه داشتن لبها و مدارا کردن با دستهاست.
و درد ماندگار و بی درمان، خوردن طعام پس از طعام است.
تا تندرستی، دارو مخور، و چون جنبش بیماری را حس کردی پیش از آنکه در تو شتاب گیرد با بازدارنده ای از آن پیش گیری کن.
- و امام محمد باقر (علیه السلام) فرمود:
شگفتا از کسی که از بیم بیماری، از غذا پرهیز می کند، و چگونه از بیم آتش از گناه پرهیز نمی کند.
قطب الدین سعید بن هبه الله راوندی